Masz pytania?

Rozwiązania dla samorządów i jednostek samorządu terytorialnego

Znamy potrzeby i specyfikę funkcjonowania samorządów. Posiadamy silne kompetencje oraz zasoby, aby wesprzeć Państwa urzędy w procesie związanym z wdrożeniem Dyrektywy o Ochronie Sygnalistów. Brak implementacji Dyrektywy nie zawiesza jej stosowania. Od 18 grudnia 2021 roku każdy pracownik samorządów – gmin, powiatów, województw i ogólnie jednostek sektora publicznego ma prawo oczekiwać od swojego pracodawcy przestrzegania regulacji określonych w Dyrektywie. Dostosowanie sektora publicznego do wymogów Dyrektywy stanowi wyzwanie w wymiarze organizacyjnym. Dyrektywa daje pracownikom i kadrze zarządzającej instytucji narzędzia do zadbania o dobro własnej organizacji. Korzyści z prawidłowego użycia i wdrożenia nowego prawa odczuwane będą nie tylko w samej instytucji, ale przede wszystkim pośród obywateli, którzy potrzebują państwa funkcjonującego w przejrzysty i praworządny sposób. Z naszego doświadczenia zdobytego w praktyce m.in. w audytach dochodzeniowych i cyberbezpieczeństwa wiemy, że w wielu samorządach nie ma ekspertów, którzy mogliby poprawnie i skutecznie zająć się wdrożeniem wytycznych Dyrektywy o Ochronie Sygnalistów. Kolejnym wyzwaniem jest zapewnienie efektywnego funkcjonowania wymogów dyrektywy. Konieczne jest także wyznaczenie osób odpowiedzialnych za przyjmowanie zgłoszeń dotyczących nadużyć pracowniczych z jednoczesnym podejmowaniem skutecznych działań następczych. Osoby takie powinny być wyposażone w odpowiednie narzędzia i uprawnienia. Należy zapewnić im swobodę decyzyjną, niezależność oraz wsparcie, którego skutecznie mogą udzielić profesjonalne podmioty zewnętrzne. Dyrektywa ma zastosowanie do kilkuset tysięcy pracowników urzędów państwowych, samorządowych i podległych im różnego rodzaju jednostek. Odpowiedzialność w tym zakresie spoczywa na właściwych organach zarządczych jednostki samorządu terytorialnego. Zapewnienie skutecznego wdrożenia systemu zgłaszania i wyjaśniania nadużyć i naruszeń prawa może mieć istotne znaczenie z punktu widzenia odpowiedzialności karnej.

Spotkanie online

Rozwiązania dostępne dla jednostek samorządu terytorialnego

Jednostki samorządu terytorialnego i podmioty z sektora publicznego mogą być wspierane m.in. przez poniższe rozwiązania:

  • zaangażowanie do pracy nad wdrożeniem stosownych mechanizmów osoby zajmującej się kwestiami prawnymi w urzędzie. Należy zapewnić takiej osobie szkolenie w zakresie wytycznych definiowanych przez Dyrektywę o Ochronie Sygnalistów. Jesteśmy gotowi do wsparcia w przygotowaniu systemu przyjaznego sygnalistom w danym urzędzie
  • Szkolenia i warsztaty
  • zaangażowanie merytoryczne i praktyczne osób mających wiedzę na temat omawianych mechanizmów, nadużyć pracowniczych i naruszeń prawa. Realizacja pod presją czasu wdrożenia dyrektywy przez daną jednostkę, może być trudna, a wręcz niemożliwa do wykonania. W tym zakresie również służymy odpowiednimi rozwiązaniami
  • przy projektowaniu mechanizmów związanych z ochroną sygnalistów, zgłaszaniem i wyjaśnieniem nieprawidłowości można skorzystać ze wsparcia podmiotu zewnętrznego. Jego wiedza, doświadczenie i zasoby gwarantują usprawnienie procesu dostosowania organizacji do spełnienia wymogów Dyrektywy o Ochronie Sygnalistów. Rekomendujemy Państwu skorzystanie z tego rozwiązania. Poznaj nasz kompleksowy proces
  • Poznaj nasz kompleksowy proces

Zespół e-Sygnalisty

Nasi partnerzy merytoryczni

Platforma E-Sygnalista

Zagrożenia i konsekwencje dla samorządów, które nie wdrożą wymaganych rozwiązań.

W projekcie ustawy o ochronie sygnalistów zdecydowano się na zastosowanie odpowiedzialności karnej.

Przestępstwem będzie nie tylko utrudnianie dokonania zgłoszenia naruszenia prawa, ale także:

  • brak ustanowienia wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa
  • ustanowienie procedury, która nie będzie spełniać wymogów wynikających z ustawy

To konkretne osoby fizyczne, a nie samorząd, będą odpowiedzialne za opracowanie i wdrożenie procedury zgłaszania nieprawidłowości i nadużyć pracowniczych oraz za podejmowanie działań następczych. Ryzyko odpowiedzialności karnej będzie spoczywało przede wszystkim na osobach wchodzących w skład organu zarządzającego jednostką samorządu terytorialnego. Odpowiedzialność za spełnienie obowiązku prawnego w imieniu jednostki nie może być całkowicie delegowana na inną osobę. W momencie przygotowania tego materiału informacyjnego projekt ustawy o ochronie sygnalistów takiego rozwiązania nie przewidywał.

Według projektu ustawy czyn zabroniony to:

  • brak ustanowienia procedury lub
  • ustanowienie procedury niezgodnej z wymogami ustawy

Powyższe zdarzenia będą mogły być popełnione jedynie umyślnie.

Projekt Ustawy o ochronie sygnalistów a odpowiedzialność karna.

Za brak ustanowienia procedury lub brak spełnienia wymogów ustawowych w zakresie ochrony sygnalistów grozić będą: kara grzywny, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności do lat 3, a skazanie będzie wiązało się z wpisem do Krajowego Rejestru Karnego.

Nasi prawni partnerzy merytoryczni uważają, że w obliczu decyzji polskiego ustawodawcy o wprowadzeniu sankcji karnej za sam brak ustanowienia i wdrożenia mechanizmów związanych z raportowaniem, możliwość wszczynania postępowań w przedmiocie wymierzania kar – w imię zasady pewności i przewidywalności prawa – powinna być odsunięta w czasie.

Projekt ustawy przewiduje tzw. czyn utrudniania dokonania zgłoszenia, w aspekcie zasady przewidywalności prawa - szczególnie karnego - pożądane byłoby określenie przez ustawodawcę, na czym utrudnianie, które będzie przeanalizowane, będzie polegało. W obecnej chwili jako utrudnianie może być uznawane każde zachowanie, które uniemożliwia skuteczne dokonanie zgłoszenia o nadużyciu przez sygnalistę.

Jeśli ściśle interpretować przepis, to poza zakresem powinny pozostać zachowania, które polegać będą na braku podjęcia działań następczych, jako działań po dokonaniu zgłoszenia. Według naszych prawnych partnerów merytorycznych obecnie trudno jest przewidzieć, w którym kierunku może pójść wykładnia pojęcia „utrudniać” i czy przykładowo temu obszarowi podlegać będzie, chociażby ocena efektywności wdrożenia procedur (m.in. ta kwestia powinna być precyzyjnie określona przed przyjęciem ustawy).

Istotne pytania

  • *Czy Dyrektywa o Sygnalistach obowiązuje pomimo braku implementacji do polskich przepisów (braku polskiej ustawy)?
  • *Czego pracownicy mają prawo obecnie oczekiwać od pracodawców w związku z Dyrektywą o Ochronie Sygnalistów?
  • *Czy stosowanie Dyrektywy bez ustawy jest utrudnieniem?
  • *Czy podmioty, które muszą stosować Dyrektywę o Ochronie Sygnalistów podlegają dodatkowym ryzykom?
  • *Jak uniknąć ryzyk związanych z Dyrektywą o Ochronie Sygnalistów ?
  • *Czy obywatel (w tym przypadku Sygnalista) może powoływać się na niewdrożoną dyrektywę?
  • *Czy samorządy muszą wdrożyć właściwe procedury i kanały zgłaszania naruszeń (także te zatrudniające od 50 do 249 pracowników)?
  • *Jakie są najważniejsze zadania, przed którymi stoi samorząd?
  • *W skład samorządu wchodzi wiele jednostek (JST), które są pracodawcami – jak to pogodzić?
  • **Czy i jak edukować potencjalnych sygnalistów?
  • **Jak postępować po otrzymaniu zgłoszenia od sygnalisty?

* (źródło: Rzeczpospolita)

** (źródło: WKB Lawyers)